Wykorzystanie energii wody w województwie kujawsko-pomorskim
Michał Mięsikowski
Historia wykorzystania energii wody w Polsce
Prawdopodobnie pierwszą napędzaną energią wody instalacją na terenie Polski był młyn wybudowany na rzece Czarna w miejscowości Połaniec (wzmianka na ten temat pochodzi z 1264 roku). Oprócz młynów, energię wody wykorzystywały także tartaki czy młocarnie. Siłowni wodnych (nie koniecznie elektrowni) w roku 1954 na terenie naszego kraju było ok. 7400 z czego czynnych ok. 6600. Obecnie w Polsce funkcjonuje ok. 400 hydroelektrowni i zazwyczaj są to konstrukcje o niewielkiej mocy rzadko przekraczającej 5 MW. Największymi elektrowniami w Polsce są: Żarnowiec (680 MW), Porąbka-Żar (500 MW), Włocławek (160 MW), Żydowo (150 MW), Solina 136 MW oraz Czorsztyn (93MW). Obecnie obserwuje się wzrost liczby małych elektrowni wodnych na terenie kraju.
Wady i zalety elektrowni wodnych
Hydroenergetyka wykorzystuje energię zarówno wód płynących jak i stojących (zbiorniki wodne). Jest to odnawialne źródło energie uznawane jako "bardzo czyste". Podczas produkcji energii do atmosfery nie są emitowanie szkodliwe substancje takie jak tlenki węgla czy siarki. Wykorzystanie energii wody w znaczny sposób poprawia jakość środowiska, a przede wszystkim jakość powietrza. Jedną z największych zalet elektrowni wodnych jest możliwość szybkiego wyłączenia lub włączenia do sieci energetycznej, jest to szczególnie istotne w okresie wzmożonego zapotrzebowania na energię elektryczną. Kolejną ważną zaletą jest wysoka sprawność energetyczna sięgająca 95% oraz niskie koszty eksploatacji nie przekraczające 0,5% nakładów inwestycyjnych. Reasumując, elektrownie wodne posiadają liczne zalety, do najważniejszych należą m.in.: nie zanieczyszczanie środowiska; korzystny wpływ na stosunki wodne małych zlewni; poprawa jakości wody (oczyszczanie mechaniczne, natlenienie); mogą być realizowane na małych ciekach wodnych; czas realizacji inwestycji z reguły nie przekracza 2 lat; powszechnie dostępne rozwiązania techniczne i technologiczne przy budowie elektrowni; nie wymagają licznej obsługi; niska zawodność oraz wysoka wydajność.
Sytuacja w województwie kujawsko-pomorskim i perspektywy na przyszłość
Zasoby hydroenergetyczne w naszym kraju szacuje się na poziomie ok. 14 TWh w skali roku. Z czego na Wisłę i jej dorzecza przypada aż 88,9% powyższej wartości. Obecnie największe znaczenie dla województwa kujawsko-pomorskiego mają elektrownie na Wiśle we Włocławku (moc 162 MW, jest to tyle mocy ile można uzyskać z 54 wiatraków o mocy 3 MW), zapora na Zalewie Koronowskim, zapory Smukała i Tryszczyn na Brdzie, a także zapory Gródek i Żur na Wdzie. Z danych na dzień 30 czerwca 2010 roku wynikało iż w Kujawsko-Pomorskim wybudowane są 54 elektrownie wodne o łącznej mocy ok. 211 MW co jest 5 wynikiem w skali kraju. Według tych samych danych najwięcej elektrowni wodnych na swoim terenie posiadają powiaty brodnicki oraz świecki (odpowiednio 6 oraz 7). Od dłuższego czasu planuje się również wybudowanie kolejnego stopnia wodnego na Wiśle (rejon Nieszawa-Ciechocinek), który pozwoliłby zahamować erozję zagrożonego odcinka Wisły, pozyskać kolejne ważne źródło energii odnawialnej oraz poprawić bezpieczeństwo mieszkańców regionu. Wstępnie założenia zakładają że moc elektrowni będzie wynosić ok. 100 MW, wartość całego projektu oszacowana została na ok. 2,5 mld zł. Mimo, wielu kontrowersji jakie wzbudza wybudowanie kolejnej zapory na Wiśle nie da się ukryć, że inwestycja ta jest potrzebna, a korzyści wynikające z jej budowy to m.in.: zapewnienie bezpiecznych warunków pracy stopnia we Włocławku, bezpieczeństwo mieszkańców Włocławka i okolic; zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii; zahamowanie niekorzystnych zmian i procesów erozyjnych na odcinku Wisły między stopniem Włocławek a nowym stopniem wodnym; zahamowanie procesu rozmywania dna nad gazociągiem Jamał - Europa; zwiększenie inwestycyjnej i gospodarczej atrakcyjności obszarów sąsiadujących ze zbiornikiem oraz stworzenie impulsu rozwojowego dla gmin nadwiślańskich województwa kujawsko-pomorskiego. Bez wątpienia miastem, które może poszczycić kilkoma znacznymi inwestycjami hydroenergetycznymi jest Bydgoszcz. W 2009 roku na terenie miasta działały trzy elektrownie wodne na rzece Brdzie, które łącznie wytwarzały 4,5 MW energii elektrycznej (elektrownia "Smukała", elektrownia "Kujawska" na Wyspie Młyńskiej oraz elektrownia "Mewat").
Internet:
- www.coi.kujawsko-pomorskie.pl/static.php [dostęp z dn. 02.02.2014]
- media.energa.pl/pr/153556/grupa-energa-i-wojewodztwo-kujawsko-pomorskie-beda-wspolpracowac-ws-budowy-drugiego-stopnia-wodnego-na-wisle-wraz-z-elektrownia [dostęp z dn. 02.02.2014]
- www.endico.pl/html/energetyka_wodna.html [dostęp z dn. 02.02.2014]
